นายแพทย์ชำนาญ  หาญสุทธิเวชกุล นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย เปิดเผยว่า ในปีนี้สมาพันธ์หัวใจโลก ได้กำหนดให้วันที่ 29 กันยายนเป็นวันหัวใจโลก ประเด็นการรณรงค์คือ “One World, One Home,  One Heart” (หนึ่งเดียวคือหัวใจ หนึ่งต่อไปคือบ้านเรา รวมกันเข้าเป็นโลกหนึ่งใบใจเดียวกัน) เพื่อสร้างกระแสการตื่นตัวในการป้องกันโรคให้ประชาชนตระหนักถึงภัยอันตรายจากโรคหัวใจและหลอดเลือด และปรับพฤติกรรมสุขภาพได้อย่างถูกต้อง เหมาะสม ทันการณ์ เพื่อลดภาระโรค ภัยคุกคามและความรุนแรงของโรค พร้อมทั้งร่วมกันดูแลสุขภาพหัวใจของคนในครอบครัว และสามารถให้การช่วยเหลือได้ทันท่วงที เมื่อเกิดภาวะฉุกเฉินของโรคหัวใจและหลอดเลือด

นายแพทย์ชำนาญกล่าวว่า โรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นกลุ่มโรคที่เป็นปัญหาสำคัญทางด้านสาธารณสุขของทั่วโลก เนื่องจากเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้คนทั่วโลกเสียชีวิตถึงปีละกว่า 17 ล้านคน และพบร้อยละ 80 เสียชีวิตก่อนวัยอันควร สำหรับประเทศไทยโรคในกลุ่มโรคหัวใจและหลอดเลือดที่เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุข ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจขาดเลือดและโรคหลอดเลือดสมองใหญ่(อัมพฤกษ์ อัมพาต) พบอัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดติดอันดับ 1 ใน 3 มาโดยตลอด ในปี 2552 มีผู้เสียชีวิต 35,050 รายหรือเสียชีวิต 1 คน ทุกๆ 15นาที มีผู้ป่วยต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล 628,871ราย เพิ่มขึ้น 3 เท่าตัวในรอบ 10 ปี แนวโน้มพบในคนอายุน้อยลง สาเหตุเกิดจากความไม่สมดุลระหว่างการกินกับการออกแรง โดยกินอาหารรสเค็ม หวานและมันสูง แต่กินผักผลไม้น้อย ใช้เครื่องอำนวยความสะดวกมากขึ้น เคลื่อนไหวร่างกายน้อยลง รวมทั้งดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่  

นายแพทย์ชำนาญกล่าวต่อไปว่า ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ได้แก่ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน น้ำหนักเกิน ระดับไขมันในเลือดสูง สูบบุหรี่ ขาดการออกกำลังกาย ดังนั้นในการป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยงจากโรคหัวใจและหลอดเลือดลง ซึ่งทำได้และง่ายกว่าที่จะรอให้ป่วย และไม่สิ้นเปลืองงบประมาณมากเท่ากับเมื่อป่วยแล้วต้องรักษายากมาก ไม่หายขาด ต้องเสียทั้งเงิน เวลา และสุดท้ายต้องเสียชีวิต

การรณรงค์ในปีนี้ One World คือโลกหนึ่งใบ ผู้นำระดับโลกได้จัดลำดับให้การป้องกันและควบคุมโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงมะเร็ง โรคทางเดินหายใจเรื้อรัง และเบาหวาน เข้าอยู่ในวาระการประชุมระดับสูงของสหประชาชาติ ซึ่งจะประชุมในเดือนกันยายนนี้ เนื่องจากโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นสาเหตุการเสียชีวิตถึงร้อยละ 29 จากการเสียชีวิตของประชากรทั่วโลก ทำให้โรคนี้ได้ชื่อว่าเป็นนักฆ่าอันดับหนึ่ง ส่วน One Home คือบ้านเรา จะเน้นคนในครอบครัว โดยมีข้อตกลงที่ทุกคนสามารถทำร่วมกันได้ ดังนี้ 1. ทำให้บ้านเป็นบ้านปลอดบุหรี่ หยุดการสูบบุหรี่เพื่อหัวใจแข็งแรง 2. เตรียมอาหารสุขภาพมีพร้อมไว้ในบ้านเสมอ เริ่มจากผลไม้สักชิ้น ทำอาหารกลางวันไปทานที่ทำงานหรือโรงเรียนเอง 3. มีกิจกรรมเคลื่อนไหวร่างกายสม่ำเสมอวันละ 30 นาที สัปดาห์ละ 5 วัน ดูโทรทัศน์ให้น้อยกว่าวันละ 2 ชั่วโมง เน้นการทำกิจกรรมนอกบ้าน เช่น ขี่จักรยาน เล่นในสวน ลดการใช้รถยนต์หันมาใช้รถจักรยานหรือเดินแทน และ4. ต้องตรวจสุขภาพเบื้องต้นอย่างน้อยปีละครั้ง

สำหรับ One Heart หนึ่งเดียวคือหัวใจ  ซึ่งโรคหัวใจและหลอดเลือดสามารถป้องกันได้ โดยเลือกรับประทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงอาหารหวาน มัน เค็ม เพิ่มผัก ผลไม้ที่หวานน้อย และธัญพืช  ออกกำลังกายให้เพียงพอวันละ 30 นาที สัปดาห์ละ 5 วัน ทำอารมณ์ให้ผ่อนคลายไม่เครียด ไม่สูบบุหรี่ ลดดื่มสุรา หากคนในครอบครัวมีอาการของหัวใจขาดเลือด หรือภาวะหลอดเลือดสมองตีบตัน ต้องส่งโรงพยาบาลทันที โดยพบมากกว่าร้อยละ 70 ของภาวะฉุกเฉินของหัวใจหรือทางเดินหัวใจล้มเหลว มักเกิดขึ้นที่บ้านในขณะที่มีสมาชิกในครอบครัวอยู่ด้วย นายแพทย์ชำนาญกล่าว

อาการเตือนของผู้ที่เป็นภาวะหัวใจขาดเลือด จะเจ็บแน่นหรือจุกหน้าอก หรือปวดบริเวณกลางหน้าอกระหว่างการหายใจ ปวดร้าวไปที่แขน หลัง คอ ขากรรไกร หรือที่กระเพาะอาหาร หายใจถี่สั้น แม้ไม่มีอาการเจ็บหน้าอกร่วมด้วย อาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง กระวนกระวาย แน่นท้อง เหงื่อออก ตัวเย็น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะเล็กน้อย

ส่วนอาการเตือนของภาวะหลอดเลือดสมองตีบตัน จะมีอาการดังนี้ กล้ามเนื้อที่หน้า แขน ขาอ่อนแรง ส่วนใหญ่จะเกิดกับส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายอย่างเฉียบพลัน สับสน มีปัญหาเกี่ยวกับการพูดหรือความเข้าใจอย่างเฉียบพลัน มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็นที่ตาข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้ง 2 ข้างอย่างเฉียบพลัน มีปัญหาเกี่ยวกับการเดิน เวียนศีรษะ สูญเสียการทรงตัวหรือไม่สมดุลอย่างเฉียบพลัน ปวดศีรษะรุนแรงโดยไม่ทราบสาเหตุ ถ้าพบอาการเตือนเหล่านี้ ให้โทร 1669 เรียกรถพยาบาลฉุกเฉินทันที หรือนำส่งโรงพยาบาลด่วนที่สุดภายใน 3 ชั่วโมง 

งานควบคุมโรคไม่ติดต่อ 32/2554 ********************** 19 กันยายน 2554