นายตวง อันทะไชย ประธานคณะกรรมาธิการฯ กลาวว่าเนื่องด้วยในปี พ.ศ.2558 ประเทศไทยจะเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ซึ่งจะส่งผลให้คนไทยที่ยังไร้สถานภาพประสบปัญหามากขึ้น เนื่องด้วยประชากรอาเซียนจะต้องถือวีซ่าเดียวไปได้ทั่วโลกแต่ประเทศไทยยังประสบปัญหาประชากรส่วนหนึ่งไม่มีสถานะหรือไม่มีสัญชาติไทยจึงทำให้เสียโอกาสในส่วนนี้รวมทั้งประสบปัญหาในส่วนอื่นเช่น สิทธิด้านการรักษาพยาบาล การสมัครงาน การเกณท์ทหาร เป็นต้น ดังนั้นคณะกรรมาธิการจึงให้ความสำคัญลงพื้นที่ไปทั่วภูมิภาคเพื่อจัดทำแผนงานการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการไร้สถานะและสิทธิคนไทยที่ตกสำรวจเพื่อ นำเสนต่อรัฐบาลต่อไป ส่วนตัวเลขทั่วประเทศมีคนไทยที่ตกสำรวจกว่า 1 แสนคนและมีคนที่ไร้สถานะกว่า 3 ล้านคน ซึ่งคณะกรรมาธิการวุฒิสภา สิทธิมนุษยชน สิทธิเสรีภาพและการคุ้มครองผู้บริโภค ร่วมกับ คณะกรรมาธิการ พัฒนาสังคมและกิจการเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ คนพิการและผู้ด้อยโอกาสและกระทรวงมหาดไทยจัดโครงการเฉลิมพระเกียรติ ปกป้องสิทธิผู้ด้อยโอกาสคนยากจนและคนยากไร้ สู่พลเมืองอาเซียน โดยการ ตรวจดีเอ็นเอให้ผู้ที่ด้อยโอกาส เพื่อใช้เป็นหลักฐานยืนยันสถานภาพบุคคลในการขอเพิ่มชื่อในทะเบียนราษฎรคนไทยให้มีสิทธิตามกฎหมายที่พึงมีอย่างสมบูรณ์ ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญโดยปี 2557 ตั้งเป้าหมายจะตรวจดีเอ็นเอให้ได้ 2,986 คน

เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ในวันที่ 5 ธันวาคม 2557 โดยมีกลุ่มเป้าหมาย เป็นคนไทยที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนจะต้องเป็นบุคคลผู้ยากจน ผู้ยากไร้ ไม่มีรายได้ หรือมีรายได้แต่ไม่เพียงพอ ตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่คณะกรรมการกำหนด มีคุณสมบัติครบถ้วนตามกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้องบัญญัติ และต้องเป็นบุคคลผู้ที่ผ่านการตรวจสอบข้อมูลจากหน่วยงานทางปกครอง ก่อนเข้าสู่กระบวนการตรวจสอบ ดีเอ็นเอ (DNA)



น.ส.อรทัย ฮงประยูร นายกเทศมนตรีตำบลเวียง อ.เชียงของ จ.เชียงราย กล่าวว่า อำเภอเชียงของเป็นอำเภอชายแดนและเพื่อเตรียมความพร้อมรองรับประชาคมอาเซียนในปี 2558 ทางเทศบาลตำบลเวียงให้ความสำคัญและปฏิบัติตามนโยบายของรัฐบาลโดยเฉพาะการเตรียมความพร้อมเรื่องบุคคล แต่จากการสำรวจในพื้นที่อำเภอเชียงของพบว่ามีประชากรสวนหนึ่งที่เป็นชาวไทยภูเขาจำนวนกว่า 500 คน ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิและเสรีภาพเท่าเทียมกับคนไทยทั่วไปในการรับบริการสิทธิขั้นพื้นฐานได้ เช่นพ่อแม่เป็นคนไทยแต่ลูกไม่ได้รับสัญชาติไทยทำให้ไม่สามารถสมัครงาน เกณฑ์ทหารรับใช้ชาติได้ทั่งที่บุคคลเหล่านี้มีความตั้งใจรักชาติแผ่นดินแต่ไม่สามารถจะทำได้เนื่องจากไม่มีสัญชาติไทยทำให้สูญเสียโอกาสดังกล่าวหรือไม่รู้จะดำเนินการอย่างไรต่อ ซึ่งวันนี้ต้องขอขอบคุณคณะกรรมมาธิการฯที่ให้ความสำคัญและรับฟังปัญหาจากชาวบ้านผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงซึ่งหวังว่าพี่น้องชาวไทยที่ตกผลสำรวจจะได้เข้าสู่ระบบและกระบวนการพิสูจน์สัญชาติเพื่อให้ได้มาซึ่งสิทธิแลเสรีภาพเปรียบดังคนไทยตามรับธรรมนูญแห่งราชอณาจักรไทยต่อไป ส่วนโครงการตรวจดีเอ็นเอ หรือสารพันธุกรรม เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวซึ่งเป็นโครงการที่ช่วยสนับสนุนและส่งเสริมให้กับบุคคลที่มีพ่อแม่เป็นคนไทยแต่ตนเองไม่ได้รับสัญชาติไทยเนื่องจากขาดเอกสารหลักฐานหรือไม่สามารถพิสูจน์ได้ตามขั้นตอนของทางราชการ ก็ เป็นวิธีการทางวิทยาศาสตร์ที่สามารถใช้ยืนยันตัวบุคคล หรือความสัมพันธ์ทางสายโลหิต มีความแม่นยำและความน่าเชื่อถือสูง มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ซึ่งทางเทศบาลตำบลเวียง อ.เชียงของจะได้เร่งสำรวจข้อมูลและนำบุคคลที่เข้าเกณฑ์เข้าร่วมโครงการต่อไป 

ด้านนาย พัน วงศ์เจริญ อายุ 50 ปี ชาวบ้านห้วยกอก หมู่ 14 ต.เวียง อ.เชียงของ จ.เชียงราย ซึ่งเป็นตัวแทนชาวไทยภุเขาที่ตกสำรวจฯได้ไห้ข้อมูลกับคณะกรรมมาธิการว่า ตนเองอยากให้กรรมมาธิการช่วยเหลือ 2 ประเด็นคือเรื่องสัญชาติและที่ทำกิน เนื่องจาก แต่ก่อนชาวบ้าถือบัตรสีฟ้า(บัตรชาวเขา)จากนั้นมีการขอเปลี่ยนเป็นบัตรต่างด้าวเพื่อจะใช้สำหรับทำงานและเดินทางแต่ไม่สามารถขึ้นทะเบียนเป็นสัญชาติไทยได้ทำให้ได้รับผลกระทบต่างๆตามมาเช่นทำใบขับขี่ไม่ได้ เกณฑ์ทหารไม่ได้ รักษาตัวในโรงพยาบาลต้องเสียค่าใช่จ่ายสูงเป็นต้น ขณะที่ผู้ถือบัตรสีฟ้ากลับได้รับสัญชาติไทย ส่วนเรื่องที่ทำกินปัจจุบันชาวบ้านต้องเช่าที่ของนายทุนเพื่อประกอบอาชีพในอัตราที่สูงและยังถูกเอารัดเอาเปรียบจากคนไทยพื้นราบด้วย  ซึ่งกรรมมาธิการได้รับเรื่องไว้พิจารณาพร้อมรับฟังปัญหาและหนังสือเอกสารหลักฐานต่างๆที่ชาวบ้านได้ร้องเรียนและมอบให้ดำเนินการช่วยเหลื่อแก้ไขด้วย

รายงานข่าวเพิ่มเติมว่าหลังคณะกรรมาธิการสิทธิมนุษยชน สิทธิเสรีภาพและการคุ้มครองผู้บริโภค วุฒิสภา รับฟังปัญหาโดยตรงและพบชาวบ้านที่ประสบปัญหาเรื่องดังกล่าวแล้ว ได้จัดประชุมกลุ่มย่อยเพื่อรับฟังปัญหาและข้อเสนอแนะจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่างๆจากนั้นได้สรุปภาพรวมทั้งหมด ที่ โรงแรมเชียงของ ทีค การ์เด้น และมีกำหนดเดินทางศึกษาดูงาด้านสภาพปัยหาสถานะและสิทธิขอลประชากรที่สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและเขตปกครองตนเองชนชาติไทสิบสองปันนา สาธารรรัฐประชาชนจีนด้วย