ประวัติวัดพระแก้ว ตำบลเวียง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย

ตามตำนานเล่าขานกันสืบต่อๆ มาว่า เมื่อครั้งสมเด็จพระสัมพุทธเจ้า เสด็จไปโปรดเวไนยสัตว์ในสถานที่ต่าง ๆ ครั้งหนึ่งพระองค์เสด็จไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ข้ามแม่น้ำโขง (ขรนที) ไปถึงหมู่บ้านตำมิละ พระองค์ได้ประทับใต้ต้นขนุน หันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันตก นายบ้านตำมิละได้เข้าเฝ้าพระพุทธองค์เพื่อรับฟังคำสั่งสอน

เมื่อพระองค์จะเสด็จกลับ นายบ้านตำมิละจึงกราบทูลขอพระองค์ประทานสิ่งของสักอย่างหนึ่ง เพื่อเป็นที่สักการบูชาแทนพระองค์ พระองค์จึงประทานพระเกศา 2 เส้น ให้นายบ้านตำมิละแล้วทรางตรัสกับนายบ้านตำมิละว่า ให้ทำผอบทองคำ 2 ผอบ ให้หนักผอบละ 5 บาท แล้วทำเรือด้วยทองคำหนักลำละ 25 บาท จำนวน2 ลำ ให้เอาพระเกศาใส่ลงในผอบๆละ 1 เส้น แล้วให้เอาผอบทั้งสองแยกกันออกไปทางซ้าย และขวามือของเรา ให้ระยะห่างเท่ากัน ให้ขุดหลุมข้างละหลุม ลึก 9 วา แล้วเอาเรือที่บรรจุผอบใส่ลงไปให้หลุม แล้วให้นำแผ่นหินมาปิดหลุมและถมหลุมให้เต็มด้วยติน ก่อดินให้สูงขึ้นเป็นสถูป แล้วหานายช่างเอาแผ่นหิน 2 แผ่น กว้าง 1 ศอก ยาว 2 ศอก มาสลักคำทำนายของพระพุทธองค์ลงบนแผ่นหิน แล้วนำไปติดตั้งไว้หน้าสถูป ข้างละแผ่น ต่อไปในวันข้างหน้า ที่ตรงนี้จะมีผู้คนมาอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก บ้านเมืองจะเจริญขึ้น แล้วจะมีผู้มาสร้างเป็นพระธาตุขึ้น สถูปทางซ้ายมือ มีชื่อว่า " วัดไชยสถาน " สถูปทางขวามือ มีชื่อว่า " วัดศรีบุญยืน "

ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2448 มีนักท่องเที่ยว ชาวอเมริกา ได้พบแผ่นศิลาจารึก ชาวอเมริกาผู้นี้มีความรู้ด้านโบราณคดี และภาษาโบราณ จึงสนใจมากต้องการนำไปศึกษา จึงไปขออนุญาตกับเจ้าราชวงศ์บุญรังศรี ด้วยการแลกเปลี่ยนกับปืนไรเฟิน แบบสามลำกล้อง เข้าราชวงศ์ตกลงยินยอมแลกเปลี่ยนด้วย จึงอนุญาตให้ไป

จนมาถึงสมัย เจ้าจิตวงษ์วรยศ รังสี ได้มีการบูรณะซอมแซมครั้งใหญ่ แต่ไม่ปรากฎว่าในปี พ.ศ. ใด จนเมื่อ พ.ศ.2479เจ้าอาวาสและคณะศรัทธาบ้านวัดแก้ว ได้พร้อมใจกันซ่อีกซ่อมแซมอีกครั้ง ดังที่ปรากฎอยู่ในปัจจุบันนี้

เมื่อเดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2546 คณะสงฆ์อำเภอเชียงของ โดยการนำของพระครูบวรรัตนธรรมเจ้าคณะอำเภอเชียงของ ร่วมกับคณะศรัทธาบ้านวัดแก้ว ได้มีมติตกลงกันว่า ให้ถือเอาวันขึ้น 15 ค่ำ เดือนยี่ เป็นวันสรงน้ำพระธาตุ และให้เป็นประเพณีสืบต่อไป 

ที่มา

http://evesacha.blogspot.com/