สถานีวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าแม่ลาวเป็นสถานีเพาะพันธุ์สัตว์ป่า ซึ่งสัตว์มากมายหลายชนิด รวมไปถึงสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ โดยสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่า เข้าตรงทางแยกหมู่ที่ 10 บ้านหนองผักเฮือด หรือ เข้าทางบ้านห้วยส้านพลับพลา ต.จอมหมอกแก้ว อ.แม่ลาว จ.เชียงราย ห่างจากตัวเมืองเชียงรายประมาณ 20 กิโลเมตร ปัจจุบันสถานีวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าแม่ลาว เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่นิยมอีกแห่งหนึ่ง ซึ่งเป็นทั้งสถานที่พักผ่อนใจและเป็นแหล่งศึกษาหาความรู้ โดยไม่เสียค่าเข้าชม

ประวัติความเป็นมา

การอนุรักษ์สัตว์ป่าของไทยแม้ว่าประเทศไทยจะได้มีกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองสัตว์ป่ามาเป็นเวลานานแล้วเป็นต้นว่า พระราชบัญญัติการรักษาช้าง ร.ศ. 119 ( พ.ศ. 2443 ) แต่ก็เป็นการคุ้มครองช้างเพียงอย่างเดียว ส่วนสัตว์ป่าอื่น ไม่มีการคุ้มครองอย่างแท้จริง จนต่อมาภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 อาวุธต่าง ๆ สำหรับการล่าสัตว์ป่าได้มีการพัฒนาให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นประกอบกับพลเมืองของประเทศเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจึงมีการทำลายป่าและล่าสัตว์ป่าเพิ่มมากขึ้นเป็นผลทำให้แหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ถูกทำลายและสัตว์ป่าจะสูญพันธุ์ไปจากประเทศไทย รัฐบาลจึงได้ออกกฎหมายว่าด้วยการสงวนและคุ้มครองสัตว์ขึ้น สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชธานี ในการสมัยที่ทรงดำรงพระยศสมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาลย์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ได้ทรงลงพระนามในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตราพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครอง สัตว์ป่า พ.ศ. 2503 ซึ่งต่อมากำหนดให้วันที่ 26 ธันวาคมของทุกปีเป็น “ วันคุ้มครองสัตว์ป่าแห่งชาติ สถานีวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าดอยตุง จังหวัดเชียงราย ได้ดำเนินการเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์สัตว์ป่าหายากหลายชนิด เช่น ละออง ละมั่ง เก้ง กวาง หมี ไก่ฟ้า และสัตว์ป่า ชนิดอื่น ๆ อีกหลายชนิดในพื้นที่ 149 ไร่ พื้นที่เดิมมีอยู่จำกัดไม่สามารถขยายไปในพื้นที่ใกล้เคียงเนื่องจาก มีสภาพพื้นที่เป็นภูเขาสูงชัน ประกอบกับไม่มี พื้นที่ราบพอที่จะทำแปลงหญ้าพืชอาหารสัตว์ สำหรับสัตว์ตระกูลกวาง จากการประชุมสัมมนาฝ่ายเพาะเลี้ยงสัตว์ป่า ณ กรมป่าไม้ระหว่างวันที่ 20 – 24 กันยายน 2538 สถานีวิจัยสัตว์ป่าดอยตุงได้รับมอบหมายจากผู้อำนวยการส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่าให้ดำเนินการจัดหาพื้นที่ที่เหมาะสมในการจัดส่วนแยกเพื่อรองรับจำนวนสัตว์ป่าที่เพิ่มมากขึ้น และการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าตระกูลกวางจำเป็นต้องใช้พื้นที่ราบและกว้างขวางที่จะจัดทำทุ่งหญ้าและแหล่งน้ำให้กับสัตว์ป่า สถานีวิจัยสัตว์ป่าดอยตุงเห็นว่าพื้นที่ของหน่วยจัดการต้นน้ำแม่ส้านมีสภาพป่าและ พื้นที่เหมาะสมในการจัดตั้งส่วนแยกได้มีพื้นที่ราบกว้างขวางมีแหล่งน้ำธรรมชาติเพียงพอต่อการดำเนินการเพาะเลี้ยงสัตว์ไม่รบกวนประชาชนหรือสัตว์อื่น ๆ

ภูมิประเทศและภูมิอากาศ

ลักษณะเป็นที่ราบเชิงเขามีความราดชัน 35 องศา อยู่สูงจากน้ำทะเลปานกลาง 520 - 680 เมตร ชนิดเป็นดินร่วนปนทราย พื้นที่เป็นหุบเขารูปเกือกม้าเป็นแนวปะทะรับน้ำฝน ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกเฉียงใต้ติดอ่างเก็บน้ำและถนน

อาณาเขต

ทิศเหนือ - จดดอยแม่กรณ์ อ. เมือง จ. เชียงราย

ทิศใต้ - จดตำบลดงมะดะ อ. แม่ลาว จ. เชียงราย

ทิศตะวันออก - จดเขตตำบลโป่งแพร่ อ. แม่ลาว จ. เชียงราย

ทิศตะวันตก - จดสันดอยช้าง และพื้นที่เกษตรที่สูงวาวี

ที่ตั้ง

มีเนื้อที่ 1093 ไร่ พื้นที่หน่วยจัดการต้นน้ำแม่ส้าน ต.จอมหมอกแก้ว อ.แม่ลาว จ.เชียงราย อยู่ในเขตพื้นที่ป่าโซน (ป่าอนุรักษ์)

วัตถุประสงค์ของสถานี

1. เพื่อศึกษาค้นคว้าและทดลองเกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์สัตว์ป่าที่มีค่าทางเศรษฐกิจและสัตว์ป่าหายากใกล้สูญพันธุ์ให้มีปริมาณเพิ่มมากขึ้น ค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับอาหารและโรคสัตว์ป่าการอนุรักษ์และการบำรุงพันธุ์สัตว์ป่าตามหลักพันธุกรรม การปล่อยสัตว์ป่าสู่ธรรมชาติ การศึกษาวิจัยเทคนิคการควบคุมและเคลื่อนย้ายสัตว์ป่า การทำเครื่องหมายสัตว์ป่า การดูแลสัตว์ป่าของกลางในคดี เพื่อเพิ่มปริมาณของสัตว์ป่าที่เคยอาศัยอยู่ในพื้นที่เดิมให้มากยิ่งขึ้น

2.เพื่อฟื้นฟูสภาพป่าที่เสื่อมโทรมให้มีธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ ที่เหมาะสำหรับเป็นที่อาศัยของสัตว์ป่าและความสวยงามตาม ธรรมชาติที่ดี

3. เพื่อเป็นศูนย์อบรมสาธิตแนะนำทฤษฎีและปฏิบัติเกี่ยวกับอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และศึกษาค้นคว้าวิจัยทดลองเกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์สัตว์ป่าที่มีค่าทางเศรษฐกิจและ สัตว์ป่าที่หายากใกล้สูญพันธุ์

4. เป็นแหล่งท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจ อันเป็นผลเนื่องจากเพิ่มคุณค่าทางสุนทรียภาพต่อธรรมชาติ

5. เพื่อพัฒนาจังหวัดเชียงรายมีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างเหมาะสม ยกระดับคุณภาพชีวิตของประชากร

กิจกรรมของสถานี

ขณะนี้ทางสถานีเพาะพันธุ์สัตว์ป่าแม่ลาว มีสัตว์ป่าเพาะเลี้ยงแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ

1. ประเภทสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เช่น กวางป่า อีเก้ง เสือลายเมฆ เสือปลา หมีความ หมีขอ อีเห็น ชะนีธรรมดา ลิง ค่างแว่นถิ่นเหนือ เม่นใหญ่ ฯลฯ

2. ประเภทสัตว์ป่า เช่น นกยูง ไก่ฟ้า นกเป็ดแดง นกกาฮัง นกแก็ก นกแก้ว ฯลฯ

3. ประเภทสัตว์เลื้อยคลาน เช่น งูเหลือม งูหลาม เต่าเหลือง ฯลฯ

- ปลูกพืชสำหรับเป็นอาหารสัตว์ เช่น กล้วย มะละกอ ฟักทอง ผักต่างๆ ข้าวโพด ฯลฯ

- ทำความสะอาดบริเวณรอบๆสถานีเพาะพันธุ์สัตว์ป่าแม่ลาว และตกแต่งสถานที่ให้สวยงาม

- เพาะเลี้ยงแมลงปีกแข็ง เพื่อเป็นอาหารเสริมสัตว์ปีก

- ป้องกันไฟป่า ทำแนวกันไฟในพื้นที่ 1,093 ไร่ ประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนช่วยกันอนุรักษ์ สัตว์ป่า และป่าไม้ให้คงอยู่เป็นมรดกของชาติสืบต่อไป 

ข้อปฏิบัติในการเข้าชม

1. ห้ามนำสัตว์เลี้ยงทุกชนิด เข้าไปในบริเวณกรงหรือคอกสัตว์ป่า

2. ไม่กระทำการใด ๆ ให้เกิดอันตรายแก่สัตว์ป่าและธรรมชาติในบริเวณนี้

3. โปรดอย่าได้แหย่ และควรงดสิ่งที่ไม่ใช่อาหารให้แก่สัตว์ป่า

4. ในบางฤดูสัตว์อาจดุร้าย โปรดอย่าเข้าใกล้

5. ไม่ส่งเสียงดังหรือกระทำการใด ๆ ซึ่งเป็นการรบกวนคนและสัตว์

6. ห้ามพกพาอาวุธเข้ามาในบริเวณสถานีเพาะพันธุ์สัตว์ป่าแม่ลาว

7. เดินทางไปในที่ๆกำหนดและให้ทิ้งขยะในที่ๆจัดให้

นอกจากได้เยี่ยมชมสัตว์แล้ว ทางสถานีฯ ยังมีพื้นที่สำหรับเด็ก (โซนสนามเด็กเล่น) มีเครื่องเล่นกลางแจ้งไว้ให้เด็กๆ ได้เล่นออกกำลัง ที่นี่จึงถือเป็นสถานที่พักผ่อนอีกแห่งหนึ่งที่ใกล้ชิดธรรมชาติ สำหรับครอบครัวในวันหยุด

ข้อมูลติดต่อ : องค์การบริหารส่วนตำบลจอมหมอกแก้ว โทร. 053-600758

- คุณชาติชาย คำมูล (เจ้าหน้าที่ สภต.) โทร. 08-6587-4607

- คุณตุ๊ (เจ้าหน้าที่สถานีฯ) โทร. 08-9999-8816

- หัวหน้าอภิสิทธิ์ (หัวหน้าสถานีฯ) โทร. 08-1882-4404

เว็บไซต์ http://maelaozoo.wordpress.com/