งานพ่อขุนเม็งรายมหาราชจัดระหว่างวันที่
๒๖ มกราคม - ๔ กุมภาพันธ์ ของทุกปี มีพิธีบวงสรวงพ่อขุนเม็งรายมหาราช
ณ อนุสาวรีย์พ่อขุนเม็งรายมหาราช มีการออกร้าน จัดนิทรรศการของส่วนราชการและเอกชน
และงานรื่นเริงต่างๆ ณ บริเวณสนามบินเก่า อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย
ความเป็นมา
พญามังรายหรือพ่อขุนเม็งราย ทรงเป็นกษัตริย์องค์ที่
๒๕ แห่งราชวงศ์ลวะจักราช และทรงเป็นปฐมวงศ์กษัตริย์ราชวงศ์มังราย
เป็นพระราชโอรสพระเจ้าลาวเม็ง มีนางอั่วมิ่งจอมเมือง หรือนางเทพคำข่าย ธิดาท้าวรุ่งแก่นชายนครเชียงรุ้ง
แคว้นสิบสองปันนา เป็นพระราชมารดา ทรงประสูติเมื่อวันอาทิตย์ แรม ๙ ค่ำ
เดือน ๓ ปีจอ พ.ศ.๑๗๘๒ เวลาย่ำรุ่ง โดยขณะพระราชมารดาแรกตั้งพระครรภ์ได้ทรงพระสุบินนิมิตว่า
เห็นดาวประกายหยาดแต่ท้องฟ้าลงมาทางเบื้องพระทักษิณ และได้รับเอาดาวดวงนั้นไว้
โหรจึงถวายคำพยากรณ์ว่าจะได้โอรสที่ทรงศักดานุภาพมาก ครั้นพ่อขุนเม็งรายเจริญพระชนมายุได้
๑๖ พรรษา เจ้าลาวเม็ง พระบิดา จึงได้ไปสู่ขอพระนางศรีอโนจา พระธิดาเจ้าเมืองเชียงเรืองให้
ต่อมาปี พ.ศ.๑๘๐๒ พระเจ้าลาวเม็งได้ทรงเสด็จสวรรคต พ่อขุนเม็งรายจึงได้ขึ้นครองเมืองหิรัญนครเงินยาง
พระองค์ทรงใช้เวลาตลอดรัชกาลในการรวบรวมหัวเมืองน้อยใหญ่มาไว้ที่ศูนย์กลาง เดียวกัน
เพื่อสร้างความแข็งแกร่งแก่อาณาจักรล้านนา ในปี พ.ศ.๑๘๐๕ ขณะยกทัพไปถึงเมืองลาวกู่เต้า
เผอิญช้างทรงของพระองค์ซึ่งทอดไว้ที่ป่าหัวดอยทางทิศตะวันออกพลัดหลงไป จึงได้เสด็จตามช้างไปถึงบนยอดดอยจอมทอง
ริมแม่น้ำกกแลเห็นภูมิประเทศอันเป็นชัยภูมิที่ดีจึงทรงให้สร้างพระนครไว้ ณ ที่นั้น
และได้ก่อปราการโอบล้อมเอาดอยจอมทองไว้ และทรงขนานนามว่า “เมืองเชียงราย”
แล้วให้ย้ายราชธานีจากเมืองหิรัญนครเงินยางมาตั้งอยู่ที่เชียงรายนับแต่นั้นมา
พ่อขุนเม็งรายเสด็จประพาสกลางเมืองเชียงใหม่ โดยถูกอสุนีบาตตกต้องพระองค์เมื่อปี
พ.ศ.๑๘๖๐ รวมพระชนม์มายุได้ ๘๐ พรรษา ต่อมาพระยาไชยสงคราม พระราชโอรสของพ่อขุนเม็งราย
ได้ครองเมืองเชียงรายทรงนำอัฐิของพ่อขุนเม็งรายมาประดิษฐานไว้ในกู่บนวัดดอยงำเมืองในปัจจุบัน
ขอบคุณข้อมูลจาก สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย ( งานพ่อขุนเม็งรายมหาราช )
อาคารศาลากลางจังหวัดเชียงราย เลขที่ 632 หมู่ 3 ถนนแม่ฟ้าหลวง ตำบลริมกก อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย 57100 โทร. 05 315 0169