อำเภอพานเดิมได้ปกครองตามระบอบ "พ่อเมือง" ที่ทำการตั้งอยู่ที่บ้านฝั่งตื้น ปัจจุบันเป็นหมู่ที่ 8 ต.ม่วงคำ พ่อเมืองนี้ขึ้นตรงต่อเจ้าผู้ปกครองนครลำพูน ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2450 ทางราชการได้เปลี่ยนฐานะการปกครอง จากระบอบพ่อเมืองขึ้นเป็นกิ่งอำเภอโดยมีปลัดอำเภอ เป็นปลัดกิ่งอำเภอมาประจำเรียกว่า "กิ่งอำเภอเมืองพาน" ต่อได้โอนกิ่งอำเภอเมืองพานเข้าไปอยู่กับ อ.เมืองเชียงราย จ.เชียงราย ครั้นถึง พ.ศ.2451 ได้ขึ้นตรงต่อ อำเภอแม่ใจ จ.พะเยา เมื่อปี พ.ศ.2455 ได้ยกฐานะกิ่งอำเภอเมืองพาน แล้วยุบ อ.แม่ใจ และเขตอำเภอเมืองเชียงรายบางส่วน ให้ขึ้นกับอำเภอเมืองพาน และย้ายที่ว่าการอำเภอจากบ้านฝั่งตื้นไปตั้งที่ตำบลเมืองพาน อันเป็นที่ทำการอำเภอปัจจุบันมีนามว่า "อำเภอเมืองพาน" ซึ่งต่อมาทางราชการได้สั่งให้เปลี่ยนชื่ออำเภอเสียใหม่ว่า "อำเภอพาน" เพราะชื่อคำว่า "เมือง" ไปตรงกับอำเภอเมืองเชียงราย ฉะนั้นอำเภอเมืองพาน จึงตัดคำว่าเมืองออกไป คงเรียกว่า "อำเภอพาน" มาจนกระทั่งทุกวันนี้